सूत्रच्छेद:

अनुदात्तौ - प्रथमाद्विवचनम् , सुप्पितौ - प्रथमाद्विवचनम्

अनुवृत्ति:

आदिः  [3|1|3] - प्रथमैकवचनम्

अधिकार:

प्रत्यय:  [3|1|1] , परश्च  [3|1|2] , आद्युदात्तश्च  [3|1|3]

सम्पूर्णसूत्रम्

सुप्-पितौ प्रत्ययौ आदि-अनुदात्तौ

सूत्रार्थ:

सुप्-प्रत्ययानाम् तथा पित्-प्रत्ययानाम् प्रथमः स्वरः अनुदात्तः भवति ।

आद्युदात्तश्च 3|1|3 अनेन सूत्रेण सर्वेषां प्रत्ययानाम् आदिस्वरस्य उदात्तत्वे प्राप्ते अनेन सूत्रेण सुप्-प्रत्ययानां विषये तथा पित्-प्रत्ययानां विषये अपवादः उच्यते । "सुप्-प्रत्ययेषु तथा पित्-प्रत्ययेषु विद्यमानः आदिस्वरः अनुदात्तः भवति" इत्याशयः ।

उदाहरणम् -
1) सुप्-प्रत्ययाः - औ, जस्, अम्, औट् आदयः । एतेषाम् सर्वेषाम् प्रथमस्वरः अनेन सूत्रेण अनुदात्तः भवति । यथा - "राम + भ्याम् → रामाभ्याम्" इत्यत्र "भ्या" इत्यस्य आकारः अनुदात्तः भवति ।

2) पित्-प्रत्ययाः (= ते प्रत्ययाः येषु पकारः इत्संज्ञकः अस्ति) = ल्यप्, शप्, ङीप् - आदयः । एतेषां सर्वेषां प्रथमस्वरः अनेन सूत्रेण अनुदात्तः भवति । यथा, "भू + शप् + ति → भवति" इत्यत्र वकारोत्तरः अकारः अनुदात्तः भवति ।

One-line meaning in English

The first letter of the सुप् and the पित् प्रत्यया: is अनुदात्त.

काशिकावृत्तिः

सिद्धान्तकौमुदी

पूर्वस्य अपवादः । यज्ञस्य । न यो युच्छति (न यो युच्छ॑ति) । शप्तिपोरनुदात्तत्वे स्वरितप्रचयौ ।

लघुसिद्धान्तकौमुदी

-

महाभाष्यम्